“怎么” และ “为什么”

“怎么” เป็นสรรพนามคำถาม (疑问代词)

“为什么” มาจากคำว่า “为” + “什么” (“什么” เป็นสรรพนามคำถามเช่นเดียวกัน)

ทั้ง 2 คำนี้ถึงแม้จะมีความหมายใกล้เคียงกันในบางกรณีที่ใช้แทนกันได้ แต่ความหมายไม่เหมือนกันซะทีเดียว

1. ถ้าเป็นการถามถึง “วิธีการในการทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งเรื่องใดเรื่องหนึ่ง หรือจะทำกริยานั้นๆ อย่างไร” กรณีนี้ต้องใช้ “怎么” (แปลว่า “อย่างไร”) จะใช้ “为什么” ไม่ได้ ตัวอย่างเช่น

怎么做？ (ทำอย่างไร)

怎么说？ (พูดอย่างไร)

怎么读？ (อ่านอย่างไร)

你怎么来学校的？ (มา รร. อย่างไร)

2. ถ้าเป็นการถามถึง “สภาพสภาวะ คุณสมบัติ คุณลักษณะ หรือระดับ (ดีกรี) ของสิ่งใดสิ่งหนึ่ง เรื่องใดเรื่องหนึ่ง” กรณีนี้ต้องใช้ “怎么” จะใช้ “为什么” ไม่ได้ ตัวอย่างเช่น

他怎么了？(เขาเป็นอะไร/เกิดอะไรขึ้นกับเขา คำตอบอาจเป็น 他有点儿不舒服。)

怎么回事？(เกิดอะไรขึ้น)

她现在不怎么高兴。 (เธอไม่ค่อยมีความสุข/อารมณ์ไม่ค่อยดี/ไม่ค่อยแฮปปี้เท่าไหร่)

3. ถ้าเป็นการถามถึง “วัตถุประสงค์” ต้องใช้ “为什么” (แปลว่า “ทำไม”) จะใช้ “怎么” ไม่ได้ ตัวอย่างเช่น

你为什么来中国？ (ถามวัตถุประสงค์ในการมาประเทศจีน)

弟弟为什么学韩语？ (ถามวัตถุประสงค์ในการเรียนภาษาเกาหลี)

4. “为什么” สามารถใช้ในโครงสร้าง “是 + 为什么” (“为什么” เป็นกรรมของกริยา”是“) ได้ ตัวอย่างเช่น

这到底是为什么？ (เพื่ออะไรกันแน่)

你们这样做是为什么？ (พวกคุณทำแบบนี้เพื่ออะไร/ทำไม)

5. “怎么” และ “为什么” สามารถใช้ถามถึง “สาเหตุ หรือเหตุผล” ได้ อย่างไรก็ตาม การใช้ “怎么“และ “为什么” ถามถึงสาเหตุ หรือเหตุผล ความหมายจะไม่เหมือนกันซะทีเดียวในบางกรณี 2 คำนี้ไม่สามารถใช้แทนกันได้

5.1 “怎么” จะเน้น (หรือสื่อ) ถึงความไม่เข้าใจ รู้สึกแปลกใจ ประหลาดใจ ส่วน “为什么” เป็นเพียงการสอบถาม (ถึงสาเหตุ หรือเหตุผล) ธรรมดาเท่านั้น ตัวอย่างเช่น

玛丽怎么没来？她亲口告诉我一定来的。(ถามด้วยรู้สึกแปลกใจ ไม่เข้าใจ เพราะแมรี่บอกว่าจะมาแน่นอน)

玛丽为什么没来？(ผู้ถามไม่ทราบสาเหตุ หรือเหตุผลที่แมรี่ไม่มา ถามเพราะต้องการทราบเฉยๆ)

5.2 เมื่อใช้ “怎么” จะสื่อ หรือบอกว่าเป็นข้อมูลข่าวสารใหม่ (ที่ผู้พูดยังไม่รู้ หรือทราบมาก่อน) ส่วน “为什么” เป็นข้อมูลข่าวสาร หรือเรื่องที่ผู้พูดทราบมาก่อนหน้านี้แล้วตัวอย่างเช่น

你怎么连这个字都不会写？ (ไม่รู้มาก่อนหรือเพิ่งรู้ว่าเธอเขียนอักษรตัวนี้ไม่เป็น)

他为什么半年来一点儿消息也没有？ (ก่อนหน้านี้ก็ไม่ทราบข่าวคราวอยู่แล้ว)

5.3 ในบางกรณี “怎么” แฝงความหมายของ “ไม่ควร” (จะทำเช่นนั้น หรือเป็นอย่างนั้น) (不该) ไว้ด้วยการใช้ “怎么” ในกรณีนี้ จึงมีความหมายของการตำหนิเล็กน้อย ส่วน “为什么” สามารถใช้สื่อถึงความไม่พึงพอใจได้ด้วย แต่จะเป็นซักถาม(หรืออาจจะเป็นคาดคั้น) ด้วยน้ำเสียงที่แฝงความไม่พึงพอใจค่อนข้างมากก็ได้ ตัวอย่างเช่น

你怎么不早告诉我呢？ (ทำไมไม่บอกให้ทราบเนิ่นๆ แฝงการตำหนิว่าไม่ควรบอกเอาเมื่อสาย)

你病了，为什么不在家好好儿休息？ (น้ำเสียงแฝงความไม่พึงพอใจ)

你为什么不说实话？ (น้ำเสียงแฝงความไม่พึงพอใจ)

5.4 เมื่อใช้ “怎么” ในประโยคย้อนถาม (反问句) มักจะใช้ร่วมกับคำกริยาแสดงความปรารถนา/ความต้องการหรือความเป็นไปได้ ที่เรียกว่า “能愿动词” กรณีนี้จะใช้ “为什么” ไม่ได้ ตัวอย่างเช่น

你怎么能不知道呢？ (ทำไมเธอถึงไม่รู้เรื่องนี้ ความหมาย คือผู้พูดคิดว่าเธอรู้เรื่องนี้แน่)

电脑怎么会坏呢？ (คอมพิวเตอร์พังได้ไง ความหมาย คือคอมพิวเตอร์ไม่น่าจะพังได้)

5.5 ถ้าต้องการสื่อถึงความแปลกใจประหลาดใจ ไม่ได้เป็นการสอบถาม กรณีนี้จะใช้ “怎么” เท่านั้น จะใช้ “为什么” ไม่ได้ตัวอย่างเช่น

怎么！钥匙没了。 (อะไรกัน กุญแจหายแล้ว แฝงความแปลกใจ)

怎么！钱用光了。 (ยังไงกัน เงินใช้หมดแล้ว แฝงความแปลกใจ)

แต่ถ้าเป็นการสอบถามธรรมดา ไม่ได้สื่อถึงความแปลกใจ ประหลาดใจ จะใช้ “为什么” เท่านั้น จะใช้ “怎么” ไม่ได้ ตัวอย่างเช่น

谁知道她为什么哭？ (สอบถามสาเหตุเท่านั้น ไม่ได้แฝงความแปลกใจ)

CR.Gunthasith Lertpraingam