“时候“, “时间” และ “时刻” ทั้ง 3 คำเป็นคำนาม (名词) ที่เกี่ยวข้องกับเวลา ใช้บอก “เวลา” ที่เป็น “จุดของเวลา” หรือ “ช่วงเวลา” ได้ทั้งหมด
1. เมื่อใช้บอก “จุดของเวลา“
“时候” และ “时间” ใช้แทนกันได้ในบางกรณี เพียงแต่ “时候” มีความเป็นภาษาพูดมากกว่า “时间” เช่น
什么时候/时间了？
时候/时间不早了，该走了。
2. “时间” จะใช้กับเวลาที่มีการกำหนดตกลง (เวลา) ไว้เรียบร้อยแล้ว เช่น
别忘了开会时间和地点。(เวลาการประชุมมีการกำหนดไว้เรียบร้อยแล้ว)
3. “时候” จะใช้กับเวลาที่มีการระบุเจาะจงชัดเจน (หน้า “时候” มักมี 定语 ทำหน้าที่ขยาย “时候“) เช่น
天蒙蒙亮的时候
4. เมื่อใช้กับ “ช่วงเวลา” ระยะเวลาเริ่มต้น-สิ้นสุดของ “时候” จะไม่ระบุชัดเจนว่าเริ่มเมื่อไร สิ้นสุดเมื่อไร ส่วน “时间” จะมีคำบอกเวลา (เช่น กี่โมงถึงกี่โมง, วันไหนถึงวันไหน เป็นต้น) ระบุไว้ชัดเจน เช่น
那时候
放假的时候
下午三点到五点为体育活动时间
一个星期的时间
5. “时刻” ใช้กับเวลา/โอกาสที่เฉพาะเจาะจงเป็นพิเศษ (ไม่เกิดขึ้นบ่อยๆ เกิดขึ้นเป็นครั้งคราว หรือชั่วคราว) เมื่อใช้กับเวลาในความหมายนี้จะใช้ “时候” หรือ “时间” แทนไม่ได้ เช่น
这是她渴望已久的幸福时刻。(ช่วงเวลาแห่งความสุขที่เธอรอคอยมานาน)
6. ถ้ามีคำบอกเวลาเป็น “จุดของเวลา” จะใช้ “时候” แต่ถ้าคำบอกเวลาเป็น “ช่วงเวลา” จะใช้ “时间” เช่น
一点的时候
开学的时候
三个小时的时间
两个月的时间
ส่วน “时刻” จะมีคำบอกเวลาที่ระบุ (หรือมาขยาย) เป็นตัวเลข หรือจำนวน (เช่น 1 ชม., 2 วัน, 3 เดือน เป็นต้น) ไม่ได้ เพราะ “时刻” ใช้กับเวลาที่โดยเฉพาะ พิเศษจริงๆ (ไม่เกิดขึ้นบ่อย) เช่น เราจะไม่ใช้ว่า “五分钟时刻” หรือ “一刻钟时刻”
7. “时间” ยังแปลว่า “เวลาว่าง” อีกด้วย “时候” และ “时刻” ไม่มีความหมายนี้ เช่น
你有时间的话，来我这儿玩玩吧。
8. นอกจากนั้น ยังจะพบ (และใช้) คำว่า “时” ในความหมายของ “时候” แต่ “时” มักจะพบในภาษาเขียนเป็นส่วนใหญ่ เช่น
上班时，…
上课时，…
เรามักพบการใช้ “时” ในโครงสร้าง “…. 时” หรือ “在/当….时” (ทั้ง 2 โครงสร้างนี้ ไม่ต้องใส่ “的” หน้า “时“) ทำหน้าที่เป็นบทขยายภาคแสดง (状语) ในประโยค เช่น
上课时，不要聊天。
每当看到她时，我总想起跟她一块儿生活那段时间。
ส่วน “时候” สามารถใช้ลำพังโดดๆ ทำหน้าที่เป็นบทประธาน (主语) หรือบทกรรม (宾语) ก็ได้ เช่น
时候到了，出发！
และจะพบการใช้ “时候” ในโครงสร้าง “…. 的时候” หรือ “在/当 …. 的时候” (ทั้ง 2 โครงสร้าง ต้องมี “的” หน้า “时候” อยู่เสมอ ละไม่ได้) ทำหน้าที่เป็นบทขยายภาคแสดง (状语) ด้วย เช่น
上高中的时候，他们就谈恋爱了。
แต่ถ้าใช้คำพยางค์เดียว เช่น 这, 那 ขยาย หรือวางหน้า “时候” กรณีนี้ไม่ต้องมี “的” ดูตัวอย่าง
那时候生活有多难啊！