“只是“、”不过“、”可是“、”但是” และ “然而” เป็นคำสันธานที่เชื่อมประโยคเพื่อบอกความสัมพันธ์ (ระหว่างประโยค) แบบที่เรียกว่า “转折” หรือความสัมพันธ์แบบขัดแย้ง, หักมุม, หันเห ซึ่งคำสันธานแต่ละตัวเหล่านี้จะมีน้ำหนักของการหักมุม หรือขัดแย้งหนักเบาแตกต่างกัน
มาดูทีละตัวกัน
“只是” และ “不过” น้ำหนักของการหักมุมจะเป็นแบบหักมุม หรือขัดแย้งเล็กน้อยนิดหน่อย หรือขัดแย้งไม่มาก โดยน้ำหนัก (ความขัดแย้ง) ของ “只是” จะเบากว่า “不过” เล็กน้อย
“可是“、”但是” และ “然而” คำสันธาน 3 ตัวนี้ น้ำหนักของการหักมุม หรือขัดแย้งจะหนัก หรือชัดเจน โดยเมื่อเทียบกันแล้ว “可是“จะเบาที่สุด ถัดมาคือ “但是” ส่วน “然而” น้ำหนักความขัดแย้ง หักมุมจะมากที่สุด
ถ้าเรียงตามลำดับน้ำหนักความขัดแย้งหรือหักมุมจากเบาไปหาหนักจะเป็นตามนี้
只是 < 不过 < 可是 < 但是 < 然而
“只是” และ “可是” นิยมใช้ในภาษาพูด ส่วน “不过” และ “但是” ใช้ได้ทั้งภาษาพูด และภาษาเขียน ในขณะที่ “然而” เป็นภาษาเขียนชัดเจนเพราะ “然而” เป็นภาษาจีนโบราณ หรือจีนคลาสสิค (文言)
มาดูการใช้งานทีละตัวกัน
เรานิยมใช้ “只是” วางต้นประโยค(หรืออนุประโยค) หลัง เพื่ออธิบาย ขยายความเพิ่มเติม หรือบอกข้อเท็จจริงที่ถูกต้องแท้จริงของประโยค(อนุประโยค) หน้า ตัวอย่างเช่น
他的出发点是好，只是有点急躁。 (ประโยคหลังขยายความเพิ่มเติมประโยคหน้า)
我早想来你这儿看看，只是没有时间。 (ขยายความบอกข้อเท็จจริงให้กับประโยคหน้า)
ส่วน “不过” ในบางกรณี สามารถใช้ขยายความเพิ่มเติม หรือบอกข้อเท็จจริงที่ถูกต้องของประโยค(อนุประโยค) หน้าเช่นเดียวกัน ตัวอย่างเช่น
李先生很欣赏你的才干，不过他还是希望你在下面多锻炼锻炼。
“可是“、”但是” และ “然而” โดยส่วนใหญ่จะใช้บอกความสัมพันธ์(ระหว่างประโยคหน้า และหลัง) ที่ตรงข้ามกัน, ขัดแย้งกัน (ชัดเจน) โดยสาระสำคัญของประโยคจะอยู่ที่ประโยค (อนุประโยค) หลัง ตัวอย่างเช่น
这菜看上去不怎么样，可是吃起来却挺不错。
她的声音虽然不大，但是却很坚决。
试验多次被迫停止，然而他们并不灰心。
ถ้าความสัมพันธ์ระหว่างประโยคเป็นเพียงการอธิบายขยายความเพิ่มเติม จะใช้ “可是“、”但是“ และ “然而” ไม่ได้ เช่นเดียวกัน ถ้าเป็นความสัมพันธ์แบบตรงข้ามกันขัดแย้งกันก็จะใช้ “只是” ไม่ได้ (ดูตัวอย่างข้างบน)
เนื่องจากคำเสียงของประโยคที่ใช้ “只是” และ “不过” จะบ่งบอกน้ำเสียงแบบหักมุมหรือขัดแย้งเพียงเล็กน้อย ดังนั้น “只是” และ “不过” จะไม่ใช้ร่วมกับ “虽然” และ “却” ในประโยค ตัวอย่างเช่น
我其实很想去看看那个展览，只是太忙。
他的脾气一向很大，不过现在好多了。
ส่วน “可是” และ “但是” จะใช้ร่วมกับ “虽然” (วางอยู่ต้นประโยคแรก)และ “却” หรือ “还” (วางอยู่ประโยคหลัง) ส่วน “然而” ไม่จำเป็นต้องร่วมใช้กับ “虽然”เพราะโดยตัว “然而” เอง น้ำเสียงบ่งบอกความขัดแย้ง หักมุมชัดเจนมากอยู่แล้วตัวอย่างเช่น
他虽然很忙，可是还是抽出时间来医院看你。
实验虽然被迫停止，但是他并没有停止研究。
虽然两只眼睛停在书上，但是他的心思却并不在那里。
条件确实很差，然而没有一个人被它吓倒。
CR.Gunthasith Lertpraingam