1. “了”ส่วนแสดงกาลและแสดงการจบสมบูรณ์ของการกระทำ (วาง 了ไว้หลังกริยาหรือคุณศัพท์ แสดงถึงการกระทำได้สิ้นสุดลงแล้ว)
1.1 我已经准备了你的饭，我们一起吃吧？
1.2 中国人的热情给了我深刻的印象。
1.3 明天我吃了早饭就去呢家。
1.4 我买了一个本子。
1.5 他送了我很多礼物。
1.6 今天我没（有）吃早饭。
1.7 日本同学都去了大使馆，他们没有上课。
1.8 妹妹不会骑自行车，爸爸也没（有）给她买。
“了” แสดงกาล (ความสมบูรณ์ของการกระทำ) วางไว้หลังคำกริยาก็จะเป็นการแสดงการสิ้นสุด (จบสิ้น) ของกริยา (การกระทำนั้น) การแสดงความสมบูรณ์ของการกระทำอาจใช้กับอดีต (ประโยค1.1,1.2) หรือเหตุการณ์ในอนาคตก็ได้ (ประโยค 1.3)
***คำกริยาที่จะมี 了 นั้นหากมีกรรมตามหลังมา กรรมนั้น ๆ มักจะมีส่วนขยายตามมาด้วยเสมอ (ประโยค 1.4,1.5)
ในรูปประโยคปฏิเสธ (หมายถึงยังไม่ได้กระทำ) จะตัด 了 ทิ้งไปแล้วเติม 没（有）หน้าคำกริยา (ประโยค 1.6,1.7) ถ้าหากประโยคบอกเล่ามีบุพวลี (Prepositional-object construction) อยู่หน้าภาคแสดง (คำกริยา) เวลาทำให้เป็นประโยคปฏิเสธให้วาง 没（有）ไว้หน้าบุพบทวลี (ประโยคที่ 1.8 )
2. การใช้ 了 ในประโยคคำถามแบบบอกเล่าซ้อนปฏิเสธ (Alternative Question)
2.1 你准备了没有？（你准备了。）
2.2 她走没走？（他走（了）。
2.3 他吃（了）饭没有？（他吃了饭。）
2.4 他吃没吃饭？（他吃了饭。）
** O = object กรรม, V = verb กริยา ประโยคที่ไม่มีกรรมจะมี 2 รูปแบบ
(1) ……….V. 了没有 (ประโยคที่ 2.1)
(2) ……….V. 没 V. (ประโยคที่ 2.2)
ประโยคที่มีกรรมก็มี 2 รูปแบบเช่นกัน
(1) V…. 了 ….O…. 没有 (ประโยคที่ 2.3)
(2) V…. 没 …. V. ….O (ประโยคที่ 2.4)
没有 ที่วางอยู่ท้ายประโยคจะตัด 有 เหลือเป็น 没 ไม่ได้ ถ้าหากคำกริยาเป็นกริยาสองพยางค์ (เช่น 介绍) และมีกรรมด้วยให้ใช้แบบที่ (1)
- V…. 了 …O……. 没有
- 他介绍了日本的情况没有。 (เขาแนะนำสภาพของญี่ปุ่นแล้วหรือยัง)
3. “了”กับการซ้ำคำกริยาพยางค์เดียว
3.1 山本谈了谈日本的情况。（谈谈） (คุยคุย)
ซานเปิ่นพูดคุยเกี่ยวกับสภาพของประเทศญี่ปุ่น
3.2 我看了看画报。（看看）
ฉันอ่านอ่านหนังสือภาพ (ดูดู)
ประโยคที่มีการใช้คำซ้ำกริยา ถ้าหากใช้ 了เพื่อแสดงความสมบูรณ์ของการกระทำให้เติม 了ระหว่างคำกริยาที่ซ้อนสองตัวนั้น (ประโยค 3.1, 3.2)
4. “了” บ่งชี้ความสมบูรณ์ของการกระทำ
4.1 四点钟我们就下山了。
4.2 昨天我看见他了。
4.3 他走了。
“了” ที่อยู่ท้ายประโยค โดยเฉพาะ 了 ที่อยู่ท้ายคำนามหรือสรรพนาม ไม่ได้เป็นคำไวยากรณ์ที่แสดงกาลของการกระทำ แต่เป็นคำบอกความสมบูรณ์ของการกระทำ หน้าที่ของ 了 อย่างนี้จะเป็นตัวเน้นให้เห็นว่าการกระทำนั้น ๆ ได้จบสมบูรณ์แล้วโดยสิ้นเชิง (ประโยค 4.1, 4.2)
ในประโยคที่มีภาคแสดงเป็นคำกริยาแบบไม่มีกรรมและส่วนขยายอื่นใด 了 ที่จบประโยคนั้นจะเป็นทั้งคำช่วยที่แสดงหน้าที่สองอย่าง คือแสดงกาลของการกระทำ และบ่งบอกความสมบูรณ์ของการกระทำด้วย (ประโยค 4.3) เช่น