秦汉的服饰
เครื่องแต่งกายในสมัยฉินและฮั่น
公元前221年—公元220年
221 ปีก่อนคริสตศักราช – คริสต์ศักราช 220
公元前221年，秦始皇统一中国，建立了中国历史上第一个封建大帝国──秦。秦朝崇尚武力，组建了强大的军队，并留下了举世闻名的兵马俑，这成为记录秦朝服饰文化最为重要的形象资料。公元前206年汉朝建国，经过一段时间的休养生息以后，服饰文化随着国力的增强而逐渐丰富。在“罢黜百家，独尊儒术”的思想指导下，汉朝依据儒家学说建立起了等级分明的服饰制度，朴质生动的汉代服饰为后世服饰文化的发展奠定了坚实的基础。
221 ปีก่อนคริสตศักราชจักรพรรดิฉิน (จิ๋นซีฮ่องเต้) ได้รวมจีนเป็นปึกแผ่นและจัดตั้งจักรวรรดิจีนในระบบศักดินาซึ่งถือเป็นการก่อตั้งประเทศจีนขึ้นเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ ด้วยกำลังทางทหารของราชวงศ์ฉิน ทำให้กองทัพฉินเป็นกองทัพที่มีประสิทธิภาพมาก ซึ่งได้หลงเหลือให้เห็นในรูปแบบกองทหารสุสานฉินหรือ ปินหมาโหย่งอันเป็นหลักฐานที่สำคัญที่สุดที่แสดงให้เห็นถึงวัฒนธรรมการแต่งกายในยุคราชวงศ์ฉินนี้ 206 ปี ก่อนคริสตศักราช ราชวงศ์ฮั่นได้ก่อตั้งประเทศขึ้นอีกครั้ง หลังจากผ่านการพักฟื้นจากภาวะสงคราม วัฒนธรรมการแต่งกายก็ถูกพัฒนาให้มีความสมบูรณ์ยิ่งขึ้นภายใต้คำขวัญที่ว่า “ยกเลิกร้อยสำนัก รับเพียงขงจื่อ” ราชวงศ์ฮั่นซึ่งได้ยึดหลักคำสอนของขงจื้อจึงจัดตั้งระบบเครื่องแต่งกายตามศักดินาขึ้นมา ซึ่งเครื่องแต่งกายแบบดั้งเดิมของยุคฮั่นนั้นก็เป็นรากฐานที่แข็งแกร่งในการพัฒนาวัฒนธรรมทางการแต่งกายในอนาคตอีกด้วย
陕西临潼秦始皇陵2号俑坑出土的蹲跪俑
秦将领铠甲
将领铠甲以整片皮革或织绵材料制成，上面再嵌上金属或犀牛皮、野牛皮甲片，四周一般留有较宽的边缘。所嵌甲片分为固定甲片和活动甲片两种。固定甲片主要用于胸前和背后；活动甲片则多用于双肩、腰腹和领口等活动较大的部位，高级将领的铠甲除制作精细以外，还绘有美观的纹样。
ชุดเกราะของนายพลในยุคราชวงศ์ฉิน
ชุดเกราะในยุคฉินทำมาจากหนังสัตว์หรือผ้าฝ้ายทอ ด้านนอกฝังแผ่นโลหะหรือแผ่นหนังแรด มีขอบกว้าง แบ่งเป็นชนิดแผ่นหนังเคลื่อนที่ไม่ได้ คืออยู่ในตำแหน่งที่ไม่มีการเคลื่อนไหว และชนิดที่แผ่นหนังเคลื่อนไหวได้ เสื้อเกราะแผ่นหนังที่เคลื่อนที่ไม่ได้ ใช้บริเวณหน้าอกและด้านหลัง แผ่นหนังที่เคลื่อนที่ได้จะใช้บริเวณไหล่ทั้ง ๒ ข้าง เอว ท้อง และปกคอเสื้อ ซึ่งหนังที่ใช้มีขนาดใหญ่ ชุดเกราะของนายพลระดับสูงนั้นนอกจากการใช้การผลิตที่มีคุณภาพแล้วยังมีการประดับตกแต่งด้วยลวดลายที่สวยงามอีกด้วย
秦代将官铠甲图（根据陕西临潼出土秦兵俑复原绘制）
陕西临潼秦始皇陵1号坑出土的将军俑
秦士兵铠甲
士兵的铠甲是由正方形或长方形的甲片编缀而成的，铠甲里面要衬以战袍，防止擦伤身体。铠甲的样式根据兵种的不同而有所区别：一般步兵的铠甲衣身较长，骑兵的铠甲衣身较短，而御手的甲衣则在结构上更加复杂。士兵的铠甲属于贯头型，穿的时候从上套下，再用带钩扣住固定。
ชุดเกราะของทหารในยุคฉิน
ชุดเกราะทหารในยุคฉินมีลักษณะเป็นเกราะหนังที่มีลายเป็นรูปตารางหรือรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ด้านในชุดเกราะมีเสื้ออีกชั้นหนึ่งสำหรับป้องกันการสีกันจนทำให้เกิดบาดแผล ลักษณะของชุดเกราะจะแตกต่างกันไปตามอาวุธที่ใช้ โดยทั่วไปชุดเกราะของทหารราบจะมีลำตัวยาว ส่วนทหารม้านั้นมีช่วงตัวเสื้อที่สั้น และชุดเกราะของสารถีจะมีโครงสร้างที่ซับซ้อนมาก เพราะอยู่หน้าสุด ชุดเกราะของทหารเป็นแบบสวมหัว เมื่อสวมแล้วจึงใช้เข็มขัดรัดให้แน่นหนา
穿铠甲的秦代将士 /（陕西临潼出土陶俑）/ 秦始皇陵1号坑出土的下级军吏俑
汉曲裾袍
先秦时期的深衣，发展到汉代，成为曲裾袍。曲裾袍是汉代男女都穿的一种流行服装。它的特点是采用较低的交领，穿的时候要故意露出里面所穿衣服的几层不同的领子，时称“三重衣”；此外，衣服的襟裾边饰秀丽，随曲裾盘旋缠裹在身上，成为一种流动的装饰。
ชุดคลุมยาวชวีจวี
เสื้อเซินอีของยุคก่อนราชวงศ์ฉินได้พัฒนามาเป็นเสื้อคลุมยาวชวีจวีในยุคราชวงศ์ฮั่น หรือเสื้อคลุมยาวชวีจวี เป็นเสื้อผ้าที่นิยมสวมกันในหมู่ชายและหญิงชาวฮั่น มีลักษะเป็นเสื้อที่ปกเสื้อไขว้กันอยู่ เวลาสวมใส่จะจงใจเผยให้เห็นเสื้อผ้าข้างในที่แตกต่างกัน ซึ่งบางครั้งถูกเรียกว่า “ชุดสามชั้น” นอกจากนี้บริเวณปกยังมีการแต่งด้วยลวดลายต่างๆอย่างสวยงามและเนื่องจากสาบเสื้อที่พันเป็นเกลียวอยู่บนตัวนั้น ก็ได้กลายเป็นแฟชั่นที่ได้รับความนิยมอย่างหนึ่ง
戴帽、穿曲裾服的男子（陕西咸阳出土彩绘陶俑）
汉直裾袍
在汉代，无裆的裤子逐渐被有裆的裤子取代以后，曲裤裾那用来遮挡无裆裤的长长的衣襟，就显得多余了。于是，形式更为简洁的直裾袍开始替代曲裾袍，成为新的时代流行。
ชุดสาบเสื้อตรงของฮั่น
ในสมัยฮั่น หลังจากที่กางเกงแหวกเป้าค่อยๆถูกแทนที่ด้วยกางเกงมีเป้า และการใช้กางเกงชวีมาวมทับกางเกงไม่มีเป้าก็ทำให้มีขาที่ยาวเหยียดเกินพอดี และการตัดเสื้อผ้าที่ดูกระชับไม่ลุ่มล่ามก็เข้ามาแทนที่ชุดชวีจวี ซึ่งเป็นที่นิยมในสมัยต่อมา
汉巾帻冠帽
巾是包头布，在汉代也是表示男子成年的标志；帻是加了帽圈的巾；冠是区分身份等级的基本标志之一；帽则更强调保暖御寒的功能。汉代的男子到了20岁，有身份的人戴冠，没有身份的人裹巾子。据说汉代冠的种类有16种之多。
หมวกและเกี้ยวในยุคฮั่น
巾เป็นผ้าพันมวยผม เป็นสัญลักษณ์ที่บ่งบอกถึงความเป็นผู้ใหญ่ของผู้ชายในสมัยฮั่น帻ก็คือผ้าพันมวยผมที่เพิ่ม冠หมวกครอบ (เกี้ยว) เข้าไป หมวกและเกี้ยวนี้ยังเป็นหนึ่งในสัญลักษณ์พื้นฐานที่ใช้แสดงความแตกต่างทางชั้นชน ทั้งยังเน้นสวมใส่เพื่อให้ความอบอุ่นศีรษะ บุรุษชาวฮั่นที่อายุเกิน ๒๐ ปีไปแล้ว หากมีตำแหน่งจะสวมเกี้ยว และไม่มีเกี้ยวสำหรับชายสามัญทั่วไป ว่ากันว่า เกี้ยวในสมัยฮั่นนั้นมีถึง ๑๖ ประเภทเลยทีเดียว
|
戴长冠、穿袍服的官员（湖南长沙马王堆汉墓出土著衣木俑） |
戴冕冠的官吏 （山东沂南汉墓出土画像石拓片） |
|
汉代的武冠 （四种成都出土汉代画像砖拓片） |
|
|
戴长冠、穿深衣的侍者（湖南长沙马王堆汉墓出土彩绘木俑） |
 |
单裙
秦汉的女子所穿的单裙，是一种缠裹型的裙子，也是中国古代女裙的基本造型。单裙是用四片宽一幅的绢缝制起来的，这四片绢都是上窄下宽，居中的两片稍窄，两侧的两片稍宽。在裙身的上部加缝裙腰，将裙腰两端延长成裙带，也可以在着衣时另配裙带。
กระโปรงตาน
สตรีในสมัยฮั่นจะสวมใส่กระโปรงตาน ซึ่งเป็นกระโปรงที่คลุมทั้งร่างไว้ และยังเป็นกระโปรงที่เป็นต้นแบบของกระโปรงจีนโบราณอีกด้วย กระโปรงตานเป็นกระโปรงที่ใช้ผ้าไหมสี่ผืนเย็บติดเข้าด้วยกัน ผ้าไหมทั้งสี่จะมีรูปร่างที่ข้างบนกว้างและข้างล่างแคบ เรียงต่อกันโดยใช้รูปแบบสองแถบตรงกลางแคบ และอีกสองแถบข้างๆกว้าง ส่วนเอวมีระบายจีบซึ่งมีปลายยาวๆสองข้างห้อยไว้ใช้เป็นสายรัดเอว สายนี้สามารถเปลี่ยนอันใหม่ได้
堕马髻
汉代的发髻有很多种形式，有挽在头顶的，有分向两边的，也有抛到脑后的。梳理发髻的时候，通常是从头顶正中分头路，然后将两股头发编成一束，由下朝上反搭，挽成各种式样。堕马髻是一种稍带倾斜的发髻，似刚从马上摔下，似堕非堕，与愁眉、啼妆、折腰步相配，据说可以增添女子的妩媚。
ทรงผมตกหลังม้า
การมวยผมในราชวงศ์ฮั่นมีหลายรูปแบบ ทั้งการมวยผมในส่วนบนของศีรษะ การมวยผมแบบสองด้าน และยังมีการมวยผมที่ห้อยข้างหลังอีกด้วย ในการจัดแต่งทรงผมมักหวีแบ่งผมบนศีรษะก่อน จากนั้นจึงค่อยนำทั้งสองส่วนมามัดรวมเป็นช่อเดียวกัน และก่อเป็นก้อนจากล่างขึ้นบน แล้วค่อยจัดเป็นทรงต่างๆ ทรงตกม้าเป็นผมทรงหนึ่งที่มวยผมเอียงอยู่ด้านข้าง ลักษณะคล้ายกำลังจะหล่นจากหลังม้า จะหล่นแหล่ไม่หล่นแหล่ สาวๆที่ทำผมทรงตกหลังม้า มักกันคิ้ว ทำตีจวง (วาดใต้ตาให้เหมือนมีน้ำตา) แล้วเดินโยกย้ายส่ายสะโพกนั้น ทำให้พวกนางแลมีจริตจะก้านสวยงามสมแบบผู้หญิง
|
梳倭堕髻的妇女 |
梳椎髻的滇族妇女 （云南晋宁石寨山甲区一号墓出土青铜储贝器盖饰人物）
|
|
梳椎髻的滇族妇女（云南晋宁石寨山二十号墓出土铜俑） |
梳髻、穿绕襟深衣的妇女（湖南长沙马王堆一号汉墓出土的帛画）
|
汉代佩绶
“绶”是官印上的绦带，所以又称“印绶”。印绶是汉朝区分官阶的重要标志，由朝廷统一发放。所以印绶无论在尺寸、颜色和织法上，都有显著的区别，使人在识别佩绶者身份时非常便利。官员平常在外，必须把官印装在腰间的口袋里，将绶带垂在外边，并将它打成回环。
แถบพวงหยกยุคฮั่น
绶(shòu) ก็คือแถบตราหยก ดังนั้นในสมัยฮั่นจึงเรียกมันว่า ตราประทับ ตราประทับพวกนี้ก็คือสัญลักษณ์ที่สำคัญในการแยกแยะยศตำแหน่งหลังจากที่ราชสำนักฮั่นได้ปรับปรุงระบบการแต่งกาย ดังนั้นการจะใช้ตราหยกขนาดไหน รวมถึงการใช้สีและรูปแบบการถักทอ ต่างก็มีรูปแบบที่แตกต่างกันอย่างชัดเจน ซึ่งทำให้การจำแนกหยกประจำตำแหน่งที่ห้อยอยู่นั้นมีความสะดวกเป็นอย่างยิ่ง เหล่าขุนนางมักจะอยู่นอกบ้านจึงต้องนำตราหยกใส่ไว้ในกระเป๋าที่เอว มีสายห้อยยาวออกมาด้านนอก และถักให้เป็นห่วงๆ
1983年广州西汉早期出土青玉兽衔璧(南越王墓博物馆藏)
佩绶官吏（山东沂南汉墓出土画像石拓片）
汉代的时候，铁甲开始普及，颜色以黑为主。当时的甲衣有两种基本类型：一种是以鱼鳞状的小型甲片编组而成的，在腰腹和肩臂等处多使用扎甲形式，强调运动机能；另一种则是以长方形的、稍大一些的甲片为主，在肩部将前后的两片甲衣用绳带系连，有的还配戴保护肩膀的披膊。
เสื้อเกราะยุคฮั่น
ในสมัยฮั่นนี้ เสื้อเกราะเหล็กเริ่มเป็นที่แพร่หลายซส่วนมากเป็นสีดำ เสื้อเกราะยุคนี้ แบ่งเป็น ๒ ประเภทใหญ่ๆ ก็คือ แบบแรกคือทำเป็นลายเกล็ดปลาเล็กๆซ้อนกัน บริเวณเอว และไหล่ ฯ ต่างสร้างแผ่นเกราะเหล็กคลุมไว้ด้วย เพื่อให้เคลื่อนที่ได้สะดวก อีกประเภทหนึ่งสร้างจากแผ่นเหล็กรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าที่มีขนาดใหญ่กว่า ยึดด้านหน้าและด้านหลังเข้าด้วยกันโดยใช้เชือกมัด บางครั้งอาจเพิ่มแผ่นเกราะสำหรับป้องกันไหล่
|
汉代将官铠甲图（根据陕西咸阳杨家湾出土陶俑服饰复原绘制）
|
 汉代兵士铠甲图（根据陕西咸阳杨家湾出土陶俑服饰复原绘制） |
ลวดลายต่างๆในยุคฮั่น
ลวดลายต่างๆในยุคฮั่นมีการเปลี่ยนแปลงรูปแบบไปค่อนข้างมาก กลายเป็นรูปแบบที่เต็มไปด้วยความเชื่อและตำนานต่างๆ มีเส้นโค้งขึ้นลงเป็นโครงเค้า เน้นรูปร่างที่พลิ้วไหวและทรงพลังเช่น ลายสัตว์ ลายเมฆ ลายภูเขา กระจัดกระจายกันไป แม้ว่าเป็นรูปร่างพื้นฐานแต่ก็มีชีวิตชีวา นอกจากนั้นยังมีลวดลายที่เป็นคำมงคลซึ่งแทรกอยู่ระหว่างช่องว่างของลวดลายอีกด้วย เช่น “สมปรารถนาหมื่นปี” “สุขีหมื่นวัน” เป็นต้น ซึ่งเป็นการอวยพรไม่ให้แก่และมีลูกเต็มบ้านหลานเต็มเมือง
新疆楼兰出土东汉“韩仁绣文衣右子孙无极”锦摹绘图
（原件被斯坦因掠走）
