1.在/到 + (เวลา)
在 +(เวลา) — เวลาในที่นี้ หมายถึงเวลาที่เกิดเหตุการณ์ หรือการกระทำกริยานั้นขึ้น
到 +(เวลา) — เวลาในที่นี้ หมายถึงเหตุการณ์ หรือกริยาเกิดขึ้นจนถึงเวลาที่ระบุ หรือดำเนินต่อเนื่องจนถึงเวลาใดเวลาหนึ่ง
在/到 +(เวลา)เมื่อไว้ในประโยคจะวางหน้าภาคแสดง (谓语)(หรือ 动词 — คำกริยา)ทำหน้าที่เป็นบทขยายภาคแสดง(状语)หรือจะวางหลังภาคแสดง (谓语)(หรือ 动词 — คำกริยา)ทำหน้าที่เป็นบทเสริมท้ายภาคแสดง(补语) ก็ได้
เขียนเป็นรูปโครงสร้างให้ง่ายต่อการทำความเข้าใจ คือ
在/到 +(เวลา)+ 谓语(动词)หรือ
谓语(动词)+ 在/到 +(เวลา)
ทั้งนี้ เมื่อ 在 +(เวลา)วางหลัง 谓语(动词)ทำหน้าที่เป็น 补语 ของคำกริยา (动词)ที่อยู่ข้างหน้า มักเป็นคำกริยาที่ไม่เน้น หรือปรากฏกริยาอาการ, การกระทำ หรือการเคลื่อนไหวชัดเจน
ส่วนกรณีของ 到 +(เวลา)วางหลัง 谓语(动词)ทำหน้าที่เป็น 补语 ของคำกริยา (动词)ที่อยู่ข้างหน้า มักเป็นคำกริยาที่เน้น หรือปรากฏกริยาอาการ, การกระทำ หรือการเคลื่อนไหวชัดเจน เช่น
我们在下周就要期末考试了。(วางหน้า 考试)
他在1967年(出)生的。(วางหน้า(出)生)
他(出)生在1967年的。(วางหลัง(出)生)
他生在秋天。(วางหลัง 生)
我把会议安排在明天早上。(วางหลัง 安排)
到冬季,天气比现在更冷。(วางหน้า 比)
我们一直干活干到凌晨两点才干完。(วางหลัง 干)
จะเห็นได้ว่า เมื่อใช้กับเวลา 在 +(เวลา)และ 到 +(เวลา) บุพบท 2 คำนี้ ไม่สามารถใช้แทนกันได้ เพราะทำให้ความหมายของประโยคเปลี่ยนไป เช่น
把活动安排在明天了。(เดิม 安排 ไว้เวลานี้อยู่แล้ว)
把活动安排到明天了。(เดิม 安排 ไว้เวลาอื่น ต่อมาเปลี่ยนเวลาใหม่)
2.在/到 +(สถานที่)
在 +(สถานที่)– สถานที่ในที่นี้ หมายถึงสถานที่ที่เกิดเหตุการณ์ หรือการกระทำกริยานั้นขึ้น
到 +(สถานที่) — สถานที่ในที่นี้ หมายถึงเหตุการณ์, การกระทำ หรือกริยาดำเนิน หรือเคลื่อนไหวไปจนถึงสถานที่นั้น
在 +(สถานที่)เมื่อไว้ในประโยคจะวางหน้าภาคแสดง (谓语)ทำหน้าที่เป็นบทขยายภาคแสดง(状语)หรือวางหลังภาคแสดง (谓语)ทำหน้าที่เป็นบทเสริมท้ายภาคแสดง(补语) ก็ได้
ส่วน 到 +(สถานที่)จะวางหลังภาคแสดง(谓语)(หรือ动词 — คำกริยา) คือทำหน้าที่เป็น 补语เท่านั้น
เขียนเป็นรูปโครงสร้างให้ง่ายต่อการทำความเข้าใจ คือ
在 +(สถานที่)+ 谓语(动词)หรือ
谓语(动词)+ 在/到 +(สถานที่)
มาดูตัวอย่างประโยคกัน
妈妈不工作,在家做家务。(วางหน้า 做)
他在北京学习汉语。(วางหน้า 学习)
哥哥在书房里看书。(วางหน้า 看)
水仙花摆在窗台上。(วางหลัง 摆)
把车开到停车场那儿。(วางหลัง 开)
把这些椅子搬到外边去。(วางหลัง 搬)
ในทำนองเดียวกัน เมื่อใช้กับสถานที่ 在 +(สถานที่)และ 到 +(สถานที่) โดยทั่วไป บุพบท 2 คำนี้ ไม่สามารถใช้แทนกันได้ เพราะทำให้ความหมายของประโยคเปลี่ยนไป เช่น
妈妈在超市买东西。(ในขณะที่พูด คุณแม่อยู่ที่ 超市)
妈妈到超市买东西。(ก่อนหน้านี้อยู่ที่สถานที่อื่น ไม่ได้อยู่ที่ 超市 มาแต่เดิม)
นอกจากนั้น เรายังสามารถใช้ 到 +(สภาพ, สภาวะ, คุณสมบัติ ฯลฯ)ได้ด้วย เช่น
她烧到39度了。
他学到初级二汉语班了。
3. 在 กับ 于
在/于 +(เวลา, สถานที่, ทิศทาง, ตำแหน่ง เป็นต้น)
ทั้งนี้ 于 มีความหมายเหมือน 在 แต่ 于 เป็นภาษาโบราณ และนิยมใช้ในภาษาเขียนมากกว่า ส่วน 在 ใช้ได้ทั้งในภาษาพูด และภาษาเขียน
การใช้ 于+(เวลา)ปกติจะทำหน้าที่เป็นบทขยายภาคแสดง (状语)วางหน้าภาคแสดง (谓语) เขียนเป็นรูปโครงสร้างให้ง่ายต่อการทำความเข้าใจ คือ
在/于 +(เวลา)+ 谓语(动词)
ตัวอย่างประโยค เช่น
晚会在/于下午六点开始。(วางหน้า 开始)
他将在/于明年出国留学。(วางหน้า 出国留学)
เราไม่นิยมใช้ 于 +(สถานที่)วางหน้าภาคแสดง(谓语)ทำหน้าที่เป็นบทขยายภาคแสดง (状语)ส่วนใหญ่เรามักจะใช้ 在 +(สถานที่)แทน (วางหน้าภาคแสดง(谓语)) มากกว่า
ถ้าเราต้องการใช้ 于 +(สถานที่) จะต้องวางหลังภาคแสดง (谓语) คือทำหน้าที่เป็นบทเสริมภาคแสดง (补语)เท่านั้น และจำกัดเฉพาะกับคำกริยาที่เป็นคำพยางค์เดียวเป็นส่วนใหญ่
เขียนเป็นรูปโครงสร้างให้ง่ายต่อการทำความเข้าใจ คือ
谓语(单音节动词)+ 于 +(สถานที่)
คำกริยาพยางค์เดียวที่ใช้กับ于 +(สถานที่)ได้ เช่น
生于 เกิดที่…
死于 ตายที่…
位于 อยู่ที่ ตั้งอยู่ที่ …
出于 จากที่…
产于 ผลิตที่…
用于 ใช้ในการ…
源于 แหล่งดั้งเดิมคือที่…
毕业于 เรียนจบจากที่…
เฉพาะ 生于 และ 死于 เท่านั้นที่ใช้ 生在 และ 死在 แทนได้ นอกนั้นใช้ได้เฉพาะ 于
ตัวอย่างเช่น
这座大楼建于2000年。(เวลา)
我毕业于1999年。(เวลา)
我生于曼谷。(สถานที่)
清迈位于泰国北部。(สถานที่)
这个电冰箱产于欧洲。(สถานที่)
他毕业于北京大学。(สถานที่)
นอกจากนั้น เรายังสามารถใช้ 于 +(ทิศทาง, ลักษณะ, คุณสมบัติ, เป้าหมาย, สาเหตุของกริยา การกระทำ หรือสภาวะต่างๆ ฯลฯ)ได้ด้วย เช่น
忙于写论文 (กริยาอาการ)
乐于助人 (คุณสมบัติ)
天气趋于凉快 (แนวโน้ม/ทิศทางของสภาพอากาศ)
经常锻炼身体,有利于将康。(เป้าหมาย)
投身于祖国的建设事业。(ทิศทาง, วัตถุประสงค์)
CR.Gunthasith Lertpraingam